فرش گازوییلی چیست؟
فرش گازوییلی چیست؟
فرش گازوییلی چیست؟ وچگونه عیار فرش تبریز و کلا فرش ایران را بر خاک سیاه می نشاند؟
گویا داستان غم انگیز فرش, پایانی ندارد. از بکارگیری کودکان کار و نابالغ در سالهای نه چندان دور بگیرید, تا غارت تولید این اثر هنری توسط چینی ها در دهه 60 و 70 خورشیدی.
اکنون اعتبار فرش , این هنر و صنعت عظیم, زیر لگد مال حمله ای تمام عیار بنام نامبارک فرش گازوییلی قرار دارد.
اکنون شاید اول راه است. زنگهای خطر بصدا در آمدند. فعلا این نخ های گازوییلی برای فرشهای وسط بافت یا همان قالیهای روستایی با رجشمار زیر 25 تولید میشوند.
این قالیها مصرف داخلی دارند. هموطنانمان جورش را میکشند. جور آن کلاهبرداری که ذره ای شرف در وجودش نیست. آبروی میهنش را میفروشد تا برای خودش پول بخرد.
متاسفانه حریص است و از پا نخواهد نشست. هر روز آزمایش میکند تا ریس و نخ نازکتری تولید کند و پول بیشتری به جیب بزند.
و وقتی موفق شود که حتما هم موفق خواهد شد. و وقتی اولین قالی ریزبافت ایرانی گازوییلی صادر شود. در کشور خریدار با یکبار شستشو از هم خواهد پاشید. آن روز آخرین میخ بر تابوت این صنعت و آبروی ایران زمین کوبیده خواهد شد.
مواد اولیه فرش گازوییلی چیست؟
خیلی از مردم متوجه ارتباط بین گازوییل و نخ نمیشوند. و وقتی حرف از فرش گازوئیلی به میان میاید, بیشتر متعجب میشوند.
مفهوم این اصطلاح به مرحله ریسندگی باز میگردد. ریسندگی تکنیک تولید نخ از الیاف یا پشم خام میباشد. که در زمان قدیم در روستاها و توسط بانوان بطور کاملا سنتی انجام میشد.
پشم گوسفندان پس از چینش, حلاجی میشد و سپس با دستگاه ساده و چوبی نخ ریسی, تبدیل به رشته ی نخ میشد و بعد از رنگرزی, به فرش و گلیم جان می بخشید.
تا اینکه با انقلاب صنعتی در دنیا ماشینهای مکانیکی نخ ریسی و نساجی به بازار آمدند. در صنعت ریسندگی و نساجی, دو نوع روغن صنعتی بکار میرود که اولی برای روغنکاری ماشین آلات صنعتی_ همانند روغن موتور در اتومبیل که همگی با آن آشنایی داریم.بکار میرود.
و روغن دومی, روغن‌های مورد استفاده در فرآیند تولید نخ و پارچه، روغن‌هایی هستند که به‌صورت خالص یا محلول در آب استفاده میشوند و اصطکاک بین نخ و پارچه را در مراحل تولید در ماشینهای نساجی کاهش میدهند و نخ و پارچه را نیز نرم میکنند.
از ایجاد الکتریسیته ساکن بر روی الیاف جلوگیری می کنند. و در صورت انجام عمل کشش الیاف از پاره شدن الیاف تحت کشش جلوگیری می کنند. همچنین باعث چسبیدن و بهم پیوستن اجزای نامرغوب میشوند.
و همین روغن دومی, روغن مورد نظر ماست که اکنون خصمانه با پنجه ی بدبویش, گریبان زیباترین. و شکوهمندترین صنعت و اثر هنری ما را گرفته است.
روغن نساجی با بوی گازوییل
این روغنها معمولا شامل ترکیبات زیر میباشند.
1 . سارکوزیدها
2 . سولفوسوکسینات ها
3 . روغن های سولفاته
4 . اسید سیلیسیک کلوئیدی
که مواد افزودنی زیر هم به آن اضافه میشود:
این شامل:
- 1 . آنتی اکسیدان (فنل های مهار شد با استروئید)
- 2 . باکتری کش ها (کلوئیدهای نقره ، انتشار کلر فرمالدئید )
- 3 . بازدارنده های خوردگی ( سارکوزیدها، نمک های فلزی اسید چرب)
- 4 . عوامل مرطوب کننده (امولسیفایرها)
که اکنون کلاهبراداران نوین ما با ارزان قیمت ترین مواد موجود در بازار و ترکیب آنها اقدام به تولید روغنی میکنند که بویی شبیه به گازوئیل دارد. و با استفاده از این روغن اقدام به تولید نخ از ضایعات دور ریختنی مینمایند.
این روغن باعث چسبیدن ضایعات دور ریزهای بی کیفیت پشم, ضایعات گونی, خرده ریز های فرش ماشینی دور انداخته شده و حتی نخ جورابهای دور ریخته شده میشود. و نا مرغوبترین و بی دوام ترین نخ ممکن را تولید میکند.
این نخ ها یه یک سوم قیمت نخ معمولی بفروش میرسد.
که هر قالی که از این نخ بافته شود. بزودی از بین خواهد رفت . و با اولین شستشو ازهم گسسته خواهد شد.
فرشهای گازوئیلی را از کجا بشناسیم؟
این فرشها پس از بافت و پرداخت, از نظر ظاهری تفاوت چندانی با فرش معمولی ندارد. ولی با چند روش ساده میتوانید فرش گازوییلی را تشخیص بدهید.
روش اول . بینی خود را داخل پرزهای قالی ببرید و بو کنید. قطعا بوی شیمیایی شبیه به گازوئیل را استشمام خواهید نمود.
دوم. مقداری آبجوش به قسمتی از فرش بریزید. فورا بوی گازوییل در هوا پخش خواهد شد.
سوم. چند پرز از فرش را با قیچی ببرید و داخل یک استکان آبجوش بیندازید. بوی شیمیایی گازوییل استشمام خواهد شد و پرز داخل ابجوش پس از چند ساعت از هم خواهد گسست.
سخن پایانی
در مطلبی میخواندم راجع به یک خاطره از مسافری ایرانی از سفرش به کشور آلمان.آغاز نقل قول:
آخرین روزهای سفرم بود که مشغول خرید سوغاتی بودم. رفتم به مغازه اسباب بازی فروشی. شاهد مشاجره ای به زبان انگلیسی بودم بین پیرمرد فروشنده آلمانی با یک توریست خانم چینی.
موضوع مشاجره چی بود؟ خانم چینی اصرار بر خرید یک اسباب بازی برقی داشت که تنها یکعدد از آن در مغازه باقی بود. و فروشنده بدلیل خرابی اسباب بازی از عرضه آن امتناع میکرد. با اینکه خانم چینی پول اسباب بازی را ضمن اطلاع از خرابی آن بطور کامل میپرداخت.
دلیل فروشنده برای امتناع از فروش اسباب بازی خراب این بود: شما این اسباب بازی را برای کودکی در چین میبرید. و کودک خواهد دانست شما این اسباب بازی را از آلمان برایش خریده اید.
آن کودک متوجه خرابی اسباب بازی میشود, و این خرابی اسباب بازی, تبدیل به خاطره ای بد و ناخوشایند برایش خواهد شد. و باعث آن خواهد شد که آن کودک در ضمیر ناخودآگاهش نسبت به کشور آلمان بدبین شود.
و من هرگز این خیانت را در حق میهنم نخواهم کرد.
پایان نقل قول.
و اکنون قیاس کنید شخصیت و بینش آن شهروند آلمانی به میهنش را با تولید کننده و واسطه و خریدار و بافنده ی فرش گازوییلی نسبت به میهنمان ایران.
ملک الشعرای بهار فرمود.
- این دود سیه فام که از بام وطن خاست
- از ماست که بر ماست
- وین شعله سوزان که برآمد ز چپ و راست
- از ماست که بر ماست
- جان گر به لب ما رسد، از غیر ننالیم
- با کس نسگالیم
- از خویش بنالیم که جان سخن اینجاست
- از ماست که بر ماست
تحقیق و نوشتار
محمدحسین زعفرانچی بکر
بیشتر بخوانید. نگاهی به زندگینامه استاد جواد زعفرانچی
نظرات کاربران