مصرف روناس در رنگرزی

مصرف روناس در رنگرزی به زمانهای خیلی قبل بازمیگردد. در سرزمین ما ایران, رناس یا باغچا بویاغی یکی از اولین ریشه هایی بود که علاوه از مصارف درمانی, برای رنگرزی نیز مورد استفاده قرار گرفت.

روناس به دو گونه از درختچه های گلدار در سرده rubiaceae، همان خانواده که شامل قهوه و گاردنیا است، اشاره دارد.

Rubia tinctorum را به عنوان روناس یا یاغچابویاغی ترکی  میشناسند. Rubia cordifolia معمولا به عنوان روناس هندی مشهور است.

هر دو گونه ده ها ترکیب آنتراکینون را در ریشه های خود تولید می کنند. تعدادی از اینها رنگهای طبیعی قوی هستند و هر کدام رنگ متفاوتی تولید می کنند.

به عنوان مثال، پورپورین موجود در ریشه باعث ایجاد رنگ های نارنجی و زرد می شود، در حالی که آلیزارین رنگ های قرمز درخشان و شفاف تولید می کند.

این پیچیدگی شیمیایی باعث می‌شود که کار با ریشه‌های خام رناس بسیار چالش‌برانگیز باشد، زیرا نسبت به دما، PH و فرآیند خشک‌نمایی. رنگ‌های نارنجی و قهوه‌ای به راحتی می‌توانند بر قرمز غلبه کنند.

مصرف روناس در رنگرزی در آناتولی

رنگرزها در آناتولی فرآیند پیچیده ای را برای بیرون آوردن. رنگ زرشکی قوی و شفاف از ریشه های پررنگتر رناس  توسعه دادند.

پارچه های رنگ آمیزی شده با این “قرمز ترکی” . در اروپا بسیار مورد علاقه بودند، جایی که راز استخراج چنین قرمز شفاف از جنون مشخص نبود.

رنگرزان اروپایی در تلاش برای بازآفرینی آن افراط کردند: دستور العمل های معاصر مراحلی مانند قبل از کشتن فیبر با سرگین برای “حیوان سازی” آن یا افزودن خون گوسفند به حمام رنگ برای افزایش عمق قرمز را پیشنهاد می کردند.

برای قرن ها رنگرزان را مجذوب و ناامید می کرد، تا اینکه آلیزارین موجود در ریشه توسط شیمیدانان در فرانسه در سال 1862 جدا شد.

در سال 1871 آلیزارین مصنوعی در دسترس قرار گرفت که منجر به پایان سلطنت روناس به عنوان رنگ گیاهی قرمز کلاسیک شد.

 اقدامات احتیاطی ایمنی

• این محصول را بصورت خوراکی مصرف نکنید. این محصول برای رنگرزی پارچه و پشم  است، نه به عنوان یک مکمل گیاهی.
• با دقت باز کنید تا از ریختن یا ایجاد گرد و غبار جلوگیری کنید.
• از تماس چشمی خودداری کنید. در صورت تماس با چشم، با آب خنک بشویید.
• نه برای استفاده به عنوان یک افزودنی آرایشی. مستقیماً روی پوست یا مو استفاده نکنید.
• در صورت ریزش، سریعاً با دستمال کاغذی یا پارچه یکبار مصرف پاک کنید.
• فقط از ظروف های رنگرزی و ظروف مخصوص رنگرزی استفاده کنید. از هیچ قابلمه، ظرف، قاشق، انبر، دماسنج یا سایر وسایلی که برای تهیه غذا استفاده می شود استفاده نکنید.
• پودر ریشه روناس، و تمام حمام های رنگ و مشروبات الکلی که هنگام رنگرزی تهیه می شوند، باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شوند. فقط با نظارت بزرگسالان استفاده کنید.
• گالری ع مسئولیتی در قبال هرگونه سوء استفاده از این محصول یا هرگونه لکه دار شدن ناخواسته لباس، محل کار یا سایر اموال شما ندارد. فقط طبق دستورالعمل استفاده کنید.

مصرف روناس در رنگرزی

3. لوازم توصیه شده

قابلمه رنگ. از یک گلدان رنگ به اندازه کافی بزرگ برای نگه داشتن تمام الیاف خود استفاده کنید، با فضای کافی برای حرکت آنها و گردش آزادانه مایع.

انبر فلزی. یک جفت انبر برای هم زدن و بیرون آوردن پارچه مفید است. از انبر مخصوص رنگرزی و نه برای تهیه غذا استفاده کنید.

دستکش لاستیکی. در حین کار با الیاف خشک/رنگی قبل از شستشو، دستکش لاستیکی بپوشید.

دماسنج آب نبات. بهترین راه برای پیگیری دما، استفاده از دماسنج آب نباتی است که به کنار قابلمه رنگ می چسبد.

مقیاس. از ترازو برای وزن کردن الیاف، رنگدانه و مواد رنگزا استفاده کنید.

آلوم موردانت. آلومی که معمولاً برای خز کردن استفاده می شود، سولفات پتاسیم آلومینیوم است که به نام زاج پتاس نیز شناخته می شود. این همان زاج است که می توانید در یک شیشه در بخش ادویه در فروشگاه مواد غذایی پیدا کنید.

 آهک. همچنین به عنوان کال (برای تهیه توریلاهای ذرت) شناخته می شود، مقدار کمی باعث افزایش عمق رنگ قرمز در حمام رنگ می شود [اختیاری].

سرکه سفید. به استخراج رنگ از ریشه کمک می کند.

آماده سازی: دم کردن با زاج

پودر روناس برای چسباندن موثر به الیاف نیاز به یک ماده خشک کننده فلزی دارد. رنگ کلاسیک برای استفاده با باغچا بویاغی , آلوم یا همان زاج  است.

در واقع، زاج به اضافه کلسیم به علاوه باغچا بویاغی منشأ سایه مشهوری به نام قرمز ترکی بود. در صورت امکان، الیاف خود را قبل از خیس نمایی، چند ساعت در آب خیس کنید تا ژل عمیق و یکنواخت نفوذ کند.

به همین ترتیب، قرار دادن الیاف در حمام سرد.  برای دو یا سه شب، رنگ نهایی را غنی تر می کند. ابتدا الیاف را در حالی که هنوز خشک هستند وزن کنید.

برای الیاف پروتئینی (پشم، ابریشم، آلپاکا، و غیره): رنگدانه با 12% WOF با زاج.

الیافی را که می خواهید رنگ کنید (در حالی که خشک هستند) وزن کنید. این وزن را در 0.12 ضرب کنید تا مقدار زاج مورد نیاز خود را بدست آورید.

گلدان رنگ خود را با آب داغ پر کنید و فضای کافی برای الیاف باقی بگذارید.

مقدار مناسب زاج را وزن کنید و در قابلمه رنگ بریزید. با قاشق یا انبر فلزی مخلوط کنید تا حل شود.

به آرامی الیاف خود را در محلول خشک کننده قرار دهید.

مصرف روناس در رنگرزی

دمای لازم

حمام را با دمای 180 درجه فارنهایت گرم کنید و حرارت را به مدت 1 ساعت حفظ کنید. اگر دماسنج آب نبات ندارید، باید دما را تخمین بزنید.

در دمای 180 درجه فارنهایت، بخار از آب خارج می شود اما حباب نخواهد داشت. اگر حمام شما شروع به حباب  کرد، حرارت را کم کنید.

هر 15 یا 20 دقیقه یکبار هم بزنید تا مطمئن شوید که الیاف به طور یکنواخت خشک می شوند. اگر این کار را نکنید، رنگ در بعضی جاها بهتر از جاهای دیگر می گیرد.

بعد از یک ساعت از روی حرارت بردارید و بگذارید تا دمای اتاق خنک شود. پس از آنکه خنک شد، می توانید بلافاصله به آبکشی ادامه دهید.

یا می توانید الیاف را یک شب در حمام خیس نگه دارید. این می تواند به طور چشمگیری نتایج را بهبود بخشد، به خصوص. هنگام رنگ کردن پارچه های ضخیم یا محکم بافته شده.

ما اغلب اجازه می دهیم الیاف به مدت 2 یا 3 شب قبل از رنگ آمیزی با روناس در حمام سرد خیس شوند تا عمیق ترین و شفاف ترین رنگ های مایل به قرمز را بدست آوریم.

پس از آنکه حاضر شد برای آبکشی، دستکش لاستیکی بپوشید و به آرامی محلول خشک اضافی را در قابلمه فشار دهید.

الیاف را برای مدت کوتاهی در آب ولرم بشویید. الیاف نیازی به شستشوی کامل ندارد. اما مواد اضافی باید شسته شود. کنار بگذارید تا آماده رنگ شود. دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی.

محلول خشک را طبق دستورالعمل های محلی دور بیندازید.

مصرف روناس در رنگرزی

برای الیاف سلولزی (پنبه، کتان و غیره):

• قبل از آغاز فرایند رنگرزی, الیاف را خوب آبکشی کنید و با تانن ترکیب کنید.
• ریشه روناس میل خوبی به الیاف سلولزی دارد. و می تواند رنگ های قرمز بسیار اشباع شده را روی پنبه ایجاد کند.
• با این حال، پنبه باید به خوبی دباغی شود و سپس با زاج خشک شود. روند اساسی زیر نتایج خوبی به دست می دهد.
• الیاف سلولز را خوب بشویید. به طور سنتی این کار در محلول خاکستر سودا بسیار قلیایی انجام می شود. 2 قاشق غذاخوری خاکستر سودا یا کربنات سدیم و 1 قطره صابون ظرفشویی را به یک قابلمه رنگ 5 گالن اضافه کنید.
• الیاف سلولزی را اضافه کنید و به مدت یک ساعت با حرارت 180-190 درجه فارنهایت حرارت دهید و هر از گاهی هم بزنید.
• آن را از روی حرارت بردارید و وقتی به اندازه کافی سرد شد، آن را بشویید و خوب فشار دهید.
• شوینده‌های خانگی مانند پودر لباسشویی نیز قلیایی هستند (PH 11)، بنابراین می‌توانید فیبر را در یک چرخه دمای بالا با مواد شوینده فراوان در ماشین لباسشویی پرتاب کنید. این کار آنها را تقریباً به عمق جوش با خاکستر سودا تمیز نمی کند، اما نتایج بسیار بهتری نسبت به. تمیز نکردن به دست می دهد.

ترتیب انجام

یک تانن را روی پارچه تمیز شده بمالید. هلیله سیاه تانن سنتی برای روناس است. مقدار 30 درصد وزن پارچه پودر هلیله سیاه خام یا 5 درصد وزن پارچه برای عصاره استفاده کنید.

با این حال، ما معمولاً از عصاره سماق با 10 درصد وزن پارچه استفاده می کنیم، زیرا شفاف است و رنگ پنبه رنگ شده را تغییر نمی دهد.

برای استفاده، قابلمه رنگ خود را با آب داغ پر کنید، تانن را در حمام رنگ حل کنید، الیاف را به مدت یک ساعت بجوشانید، سپس بگذارید خنک شود.

برای بهترین نتیجه، یک شب خیس کنید. این فرآیند باعث می شود که پنبه یا کتانی بیشتر پذیرای دمنوش ها باشد. پس از خیساندن، الیاف را جدا کنید و خشک کنید.

رنگدانه. با زاج همانطور که در بالا برای الیاف پروتئینی توضیحش آمد. برخی از رنگرزها دوست دارند 1 درصد خاکستر سودا را به حمام موم اضافه کنند تا PH را خنثی کنند.

مصرف روناس در رنگرزی

5. دستور  قرمز ترکی

مشهورترین سایه ای که Madder Root تولید می کند، مایل به قرمز شدید به نام قرمز ترکی است. استحصال بیشترین اشباع رنگ ها مستلزم توجه دقیق به چهار عامل است:

• استحکام ماده زاج،
• دمای حمام رنگ،
• PH استخراج
• و سطح کلسیم در آب.

وقتی همه این عوامل کنترل شوند، قرمزهای خارق‌العاده و عمیقاً اشباع می‌شوند. ما توصیه می کنیم از 100% WOF ریشه روناس برای قرمز قوی استفاده کنید.

از نصف آن برای رنگ های روشن تر قرمز استفاده کنید. در صورت امکان، قبل از استفاده، اجازه دهید الیاف حداقل 24 تا 48 ساعت در یک حمام آلوم موردنت قرار گیرند.

گلدان رنگ خود را 3/4 پر از آب گرم کنید.

PH را با استفاده از سرکه سفید روی 5 تنظیم کنید. اگر نوارهای PH دستی ندارید، دو قاشق غذاخوری سرکه سفید اضافه کنید تا یک حمام رنگی کمی اسیدی داشته باشید.

100% وزن پارچه (WOF) پودر ریشه روناس را وزن کنید. روی حمام رنگ بپاشید و خوب مخلوط کنید.

حمام رنگ را به مدت نیم ساعت با دمای 160 درجه فارنهایت گرم کنید و هر از گاهی هم بزنید. تا رنگ از ریشه گرفته شود.

حمام باید قرمز مایل به نارنجی تیره و تیره شود. از روی حرارت بردارید، روی آن را بپوشانید و بگذارید تا دمای اتاق خنک شود. برای بهترین نتیجه، یک شب خیس کنید.

ادامه فرایند

صبح، حمام استخراج قرمز تیره را از طریق پارچه پنیر یا یک صافی مشبک بسیار ظریف فیلتر کنید. آن را مانند یک سطل پلاستیکی تمیز در یک گلدان رنگ دوم یا یک ظرف نگهدارنده قرار دهید.

ریشه های صاف شده را. به گلدان رنگ برگردانید و در چند اینچ آب گرم بشویید. این اطمینان حاصل می کند که تمام مواد رنگزا را از آنها خارج می کنید.

این استخراج دوم را از طریق پارچه پنیر یا صافی فیلتر کنید و آن را به اولین استخراج مایع قرمز تیره اضافه کنید.

ریشه های صاف شده را دور بریزید. گلدان رنگ خود را تمیز کنید و مایع استخراج قرمز تیره را دوباره داخل آن بریزید. این حمام رنگ شما خواهد بود.

[اختیاری] 1% وزن پارچه هیدروکسید کلسیم (معروف به ترشی آهک یا کالری) را وزن کنید. در یک فنجان یکبار مصرف با نصف فنجان آب گرم مخلوط کنید. اجازه دهید 10 دقیقه بماند تا ته نشین شود، سپس مایع کدر را در حمام رنگ بریزید.

الیاف را که  از قبل خیس کردید را به حمام رنگ اضافه کنید.

حمام رنگ را تا 140 درجه فارنهایت برای پشم و ابریشم یا 160 درجه فارنهایت برای پنبه گرم کنید (دماهای بالاتر ممکن است رنگ قرمز را به سمت قهوه ای تغییر دهد).

حرارت را به مدت 90 دقیقه نگه دارید و هر از گاهی هم بزنید تا مطمئن شوید که تمام الیاف به طور یکنواخت رنگ می شوند. بعد از 90 دقیقه حرارت را بردارید و بگذارید تا دمای اتاق خنک شود.

مصرف روناس در رنگرزی

پس از آنکه خنک شد

وقتی خنک شد، الیاف را بردارید و برای مدت کوتاهی در آب ولرم بشویید. می‌توانید فوراً به شستشو با مواد شوینده ادامه دهید، یا ابتدا پارچه را آویزان کنید تا خشک شود تا به رنگ آن کمک کند.

مطمئن شوید که آن را در جایی آویزان کنید که چکه کردن رنگ آسیبی به آن وارد نکند. نور مستقیم خورشید ممکن است رنگ را قبل از تنظیم زمان محو کند.

برای شستشوی نهایی، توصیه می کنیم. از یک شوینده PH خنثی مانند شامپو کودک استفاده کنید که برای شستشوی رنگ شل طراحی شده است.

دستورالعمل های سازنده را برای بهترین نتایج دنبال کنید. احتیاط: اگر بعد از رنگرزی کاملاً شسته نشود، ریشه روناس خونریزی می کند.

پشم را آویزان کنید تا در برابر نور مستقیم خورشید خشک شود.

بیشتر بخوانید. راز ماندگاری رنگ فرش پازیریک